Ölçümü yapılan sıvının konsantrasyonu ve içerisindeki çözünen madde miktarını ölçebilen cihazlar refraktometrelerdir. Işık saydam bir ortamdan diğer saydam bir ortama geçerken yolundan sapar (yön değiştirir). Bu olaya ışığın kırınımı olayı denir. Işığın kırınımı ortamların yoğunluğu ile değişir. İşte bu olaydan yararlanılarak yapılan konsantrasyon belirlemelerine refraktometri, bu amaçla kullanılan aletlere de refraktometre denir. Bal refraktometresi, Süt refraktometresi, Alkol refraktometresi, Antifriz refraktometresi, Tuzluluk refraktometresi gibi değişik gayeler için kullanılan refraktometreler optik aletler olup elektronik teknolojinin gelişmesi ile analog veya digital çıkış veren, manuel veya otomatik, hat üzerine takılan yada masa üstü modeller olarak kullanım yerlerine göre farklılıklar gösterirler.
Refraction Latin kökenli bir terim olup Türkçe en yakın karşılığı ‘’kırılma’’dır. Birçok Latin kökenli kelimeyi kullandığımız gibi İngiliz’ceden alıntı yaparak Fransızca okunduğu gibi rekraksiyon (application = aplikasyon, orientation =oriantasyon vb.) yazıp telaffuz etmekteyiz. Açıklaması ışığın saydam bir ortamdan diğer saydam bir ortama geçerken yolunun sapması yani kırılımı olarak özetlenebilir. Burada etkin olan fizik kuralı ışık hızının farklı yoğunluktaki ortamlarda farklı olacağı gerçeğidir. Bu kuralı kullanarak doğrudan yoğunluğu konsantrasyon yada Brix değerini çıktı olarak veren aygıtlara da refraktometre diyoruz.
Yukarıdaki resimde kırılma olayının açıklaması verilmektedir. Buradaki kırılmanın rakamsal karşılığına kırılma indeksi denilmektedir. Görsel bir fotoğraf ta aşağıda verilmektedir. Dikkat edilecek olur ise merdivenin su içindeki görüntüsü dışarıda (havada) görülen açısına kıyasla daha dar bir açıda algılanmaktadır. Bu fotoğrafta bazen karıştırılan refraction ve reflection (kırılma ve yansıma) olgusu da açıkça görülmektedir.
